Les

Les

Entrevistaire: Rafèu Sichel Bazin

Participant 1:
—Nom: Cèlia Boya
—Profession: Cambrèra / Serviciala
—Luòc de naissença: Vielha (Val d'Aran - Província de Lhèida / Lleida)
—Edat: 23

Tèma: La preséncia de l'aranés a l'escòla, e dins la vida vidanta en Val d'Aran

Durada: 5:14 min

PARTICIPANT 1: Em... I a classes en aranés, n'i a que son en castelhan, tanben depen des professors, si son d'ací o vien de dehòra, però basicaments en aranés. Totes es classes.

ENTREVISTAIRE: Totes es classes.

PARTICIPANT 1: E dempús... Si. Dempús quan arribes... bueno, d'ací te'n vas tà Vielha a estudiar... Quan comences en Vielha, solet hes... practicament hès solet era assignatura d'aranés, eth rèsta ac hès tot en catalan o atau, però tanben ei perqué i a molti professors de dehòra. Senon, pues... Mès ací si que te... tenes classe en aranés, però senon...

[0:30]

ENTREVISTAIRE: E quines assignatures... i avie... i auie, en aranés?

PARTICIPANT 1: Ací, totes! [...]

ENTREVISTAIRE: E en Vielha?

PARTICIPANT 1: Naturaus, sociaus... Non, en Les.

ENTREVISTAIRE: A, en Les.

PARTICIPANT 1: En Les totes eren en aranés. Practicaments. E... En Vielha, no. Però ei per aquerò, ei perqué es professors son de dehòra. Sinon [...]

ENTREVISTAIRE: Quines... quines assignatures i auie en aranés?

PARTICIPANT 1: En Vielha, en aranés, solet era de... era qu'ère especiaument la lengua aranesa. Es autes, no.

ENTREVISTAIRE: D'acòrdi. E aquiu, en pòble, i a molta gent que parle er aranés?

[1:00]

PARTICIPANT 1: Ací en Les? A vèir, cada viatge n'i a menos, perque i a mès gent de dehòra. Ara estan arribant molti immigrants, e ei lo que passe tostemp: se ètz un grop de cinc e n'i a un de dehòra, acabes parlant castelhan, tostemp. Ei lo que passe. Igual que comencèren a arribar molti gallegos, andalosi, per aquiu, ara n'i a molti ja que son... pues aquerò, colombianos, e... càmbies er idiòma sense voler. Antes tanben, supòsi qu'entraues en ua botiga, te parlaue en aranés, e ara se era dependenta

[1:30]

ja non ei aranesa, pues acabes parlant castelhan, tostemp. En toti es negòcis, quasi. Un bar, madeish.

ENTREVISTAIRE: E non n'aprenen era gent que...

PARTICIPANT 1: N'i a que si, però n'i a molti que non. Ara sabi qu'ací s'estan hènt corsi però dilhèu i a... qué te digui, dètz o dotze alumnes? De tres cents immigrants que i a en pòble, ei pòc...

ENTREVISTAIRE: Ei pòc.

PARTICIPANT 1: Però si, quauquarren s'està hènt.

ENTREVISTAIRE: E ena val, i a zònes que se parle mès e zònes que se parle menos?

PARTICIPANT 1: Se parle mès enes pòbles petits, de tostemp. Perque i a menos gent de dehòra. Però es que te'n va tà Vielha,

[2:00]

i a molt pòca gent que parle aranés. Però perque ei tà on va era majoria dera gent de dehòra, tostemp.

ENTREVISTAIRE: Òc. Mès senon, i a... i a... i a diferéncies entre Naut Aran, Baish Aran, Mijaran, de...?

PARTICIPANT 1: Diferéncies de... se i a mès gent que parle ennaut que...? Non, supòsi que non. Mès o "menos", entre eth Naut Aran e eth Baish Aran... Passe qu'ací tanben, bueno ei lo que te digui, es o... es pòbles petiti parlen mès aranés. I a mès gent que [...]

ENTREVISTAIRE: E era manè... era manèra de parlar?

[2:30]

PARTICIPANT 1: Era manèra de parlar càmbie, si. Ací diden qu'ei mès afrancesat, e per naut diden qu'es mès catalan!

ENTREVISTAIRE: E encara se consèrve, aquerò?

PARTICIPANT 1: Si, bastant. En vocabulari si i a causes [...]

ENTREVISTAIRE: E tu... tu... nòtes e... nòtes ua diferéncia entre er aranés des joeni e er aranés des vielhi?

PARTICIPANT 1: Si. N'i a quauqu'u... bueno, tostemp se nòte, i a paraules que se van perdent, e vas adaptant paraules naues, pues, si.

[3:00]

ENTREVISTAIRE: En qué... en qué o nòtes?

PARTICIPANT 1: En vocabulari. Que i a paraules [...] que se van perdent. Normauments... Bueno, tanben, ara per exemple tu dides: "Me'n vau a... a dançar.", e i a gent que ditz: "Me'n vau a barar.", però perqué vas agarrant de... O paraulòtes d'aguestes mès, non sai coma díder, de... la parla mès comun. E es vas adaptant [...]. Se van perdent es mès... he!

ENTREVISTAIRE: Qué son, mès castelhanismes o mès catalanismes?

PARTICIPANT 1: Barrejat.

ENTREVISTAIRE: Un shinhau de tot.

PARTICIPANT 1: Si.

[3:30]

ENTREVISTAIRE: E es vielhi, hadien francismes, o...?

PARTICIPANT 1: Qué hèn?

ENTREVISTAIRE: Se hèn francismes. E... paraules deth francés.

PARTICIPANT 1: Bueno, n'i a, però ei lo que te digui, mès peth Baish Aran.

ENTREVISTAIRE: Peth Baish Aran.

PARTICIPANT 1: Si. Però tostemp, ja er aranés a quauquarren.

ENTREVISTAIRE: E i a gent de dehòra dera Val que ven tad ací e parle parle en a... en occitan?

PARTICIPANT 1: Bueno, n'i a, però n'i a pòqui, supòsi.

[4:00]

ENTREVISTAIRE: E tu a...

PARTICIPANT 1: E ei tostemp... bueno, i a gent que a... supòsi que l'agrade... l'agrade e l'apren, però senon i a molta gent que non. Era mia mare, per exemple, non ei aranesa, parle aranés coma se siguèsse aranesa. Pòrte vint ans ací, n'i a que pòrten vint ans e non... no parlen arren!

ENTREVISTAIRE: E... vòli díder e... toristes.

PARTICIPANT 1: Toristes?

ENTREVISTAIRE: Que vien e que parlen dirèctaments en...

PARTICIPANT 1: No.

ENTREVISTAIRE: No. Mai. E... jamès.

PARTICIPANT 1: Normauments es entenes mès que diden que non... coma qu'ei molt diferent deth catalan, que non ei molt diferent, tampòc! Però, no, de...

[4:30]

parlant aranés, no!

ENTREVISTAIRE: Mès e... mès occitan de... de França, non... non en venen? Non en vien, de...?

PARTICIPANT 1: Si, n'i a quauqui que vien e parlen... occitan. Ací si. Però n'i a quate, tampòc non ei...! Molti no!

ENTREVISTAIRE: E tu, as anat tà França e as e... as sajat de parlar en aranés?

PARTICIPANT 1: Non! Pas cap jamès! [...] però non...

ENTREVISTAIRE: A, parles francés.

PARTICIPANT 1: È?

ENTREVISTAIRE: Parles francés.

PARTICIPANT 1: Un shinhau, si.

ENTREVISTAIRE: E quines lengües parles?

[5:00]

PARTICIPANT 1: Jo, pues... aranés, catalan, castelhan, un shinhau de francés e un shinhau d'inglés. E enteni quauquarren d'aleman, però bueno...!

ENTREVISTAIRE: Coma toti, aquí, no?

PARTICIPANT 1: Si!

ENTREVISTAIRE: Moltes gràcies!

PARTICIPANT 1: Vale!